Ethici en urologen hebben bedenkingen bij eerste ‘geslaagde’ penistransplantatie
Als gevolg van een mislukte besnijdenis verloor een achttienjarige Zuid-Afrikaan drie jaar geleden zijn penis. Nu kreeg hij op chirurgische wijze een nieuw exemplaar aangemeten. Uroloog Bo Coolsaet noemt het “een fantastische doorbraak”, maar daar denken collega’s Michielsen en Braeckman anders over. “Het is een overroepen nieuwsflash, much ado about nothing. We menen dat de gezondheidszorg wel andere prioriteiten heeft”, melden ze.
Valse penis
“Een ingreep zoals bij de Zuid-Afrikaan duurt tussen de acht en twaalf uur, omdat er heel veel microchirurgie aan te pas komt. Daarvoor worden meerdere teams ingezet. Alles samen kost dat een fortuin, terwijl er goedkopere en zelfs betere alternatieven zijn”, klinkt het.
Één van die alternatieven is een zogenaamde ‘falloplastie’, waarbij een vervangpenis wordt gecreëerd uit lichaamseigen weefsel. Een lap huid wordt weggenomen uit bijvoorbeeld het dijbeen en in de vorm van een penis gerold, die vervolgens als geslachtsdeel gemonteerd wordt. Deze methode wordt vaak toegepast bij vrouwen die zich tot man laten ombouwen. Erecties kunnen worden teweeggebracht met opblaasbare erectieprotheses, die wel pas een jaar later kunnen worden geplaatst. Deze operatietechniek zou ongeveer vijf uur duren en wordt door één uroloog en één assistent uitgevoerd.
Dat de persoon die zo’n falloplastie ondergaat een ‘valse’ penis ontvangt, is maar een klein probleem vergeleken met wat een echte penistransplantatie met zich kan meebrengen. Niet alleen kost het veel, ook de kans op fysieke zowel als psychologische afstoting is groot.
“Het visuele aspect en de kennis dat de penis ooit aan een ander lijf hing, lijkt me in dat opzicht heel belangrijk”, vertelt specialiste in ethische aspecten van transplantatiegeneeskunde en moraalfilosoof An Ravelingien (Universiteit Gent). “Een van de eerste ontvangers van een handtransplantatie voelde zich ongemakkelijk bij het idee dat het iemand anders’ hand was en ging bijgevolg slordig om met de immuunsuppressiva. Dat is medicatie die de werking van het afweersysteem afremt zodat er geen ontstekingen ontstaan. De nieuwe hand moest geamputeerd worden. Een vreemd uitwendig orgaan kan leiden tot psychologische afstoting en dat kan op zijn beurt leiden tot fysieke afstoting.”
Zo liep een zogenaamde ‘geslaagde’ penistransplantie in China in 2006 ook al verkeerd af. De penis werd opnieuw verwijderd, omdat de patiënt psychologische problemen ondervond.
Overschatte successen
Dat de transplantatie zomaar ‘succesvol’ en ‘geslaagd’ wordt genoemd, is niet onschuldig volgens Ravelingien. “Men krijgt vaak de boodschap dat je lichaam bestaat uit vervangbare componenten en dat je ‘terug als nieuw’ bent als je het juiste vervangstuk hebt gekregen. Helaas volgen na een transplantatie nog jaren van immuunsuppressie. Daar zijn vaak neveneffecten aan verbonden die ook andere organen kunnen aantasten. In veel gevallen wordt het orgaan na verloop van tijd toch afgestoten en moet het proces opnieuw beginnen.”
De veelbesproken operatie werd uitgevoerd door artsen van de Zuid-Afrikaanse Universiteit van Stellenbosch. Het hoofd van de chirurgische afdeling daar, professor Frank Graewe, deelde mee dat de patiënt alles kan doen met zijn nieuwe penis wat ervan verwacht wordt. “Misleidend”, zeggen Braeckman en Michielsen, want Graewe geeft de indruk dat de patiënt nog een natuurlijke erectie kan krijgen. De Brusselse urologen zagen nochtans in het filmpje dat het nieuwsbericht begeleidde dat er een erectieprothese aan te pas kwam. “Mochten er nog natuurlijke erecties volgen, dan zou de ingreep wel enig nut hebben. Maar dat is zeer waarschijnlijk niet het geval bij deze penistransplantatie.”
Bovendien is voorzichtigheid geboden met positieve bewoordingen, omdat de toekomst helemaal niet zo rooskleurig is als wordt voorgesteld. Een transplantatie is immers afhankelijk van de bereidheid tot donatie van iemand anders en diens familie. “Hoe irrationeel ook, zelfs mensen die volledig overtuigd zijn van het belang van orgaandonatie hechten soms meer aan het ene orgaan dan aan het andere”, legt moraalfilosoof Liesbet Lauwereys van vzw De Maakbare Mens uit. Ravelingien bevestigt dat mensen het moeilijk hebben om organen te doneren die ze nauw betrekken op het zelfbeeld. De penis is daar een van. Zo was ook in het geval van de Zuid-Afrikaan de zoektocht naar een donor een lange weg.
Educatie in plaats van transplantatie
Michielsen en Braeckman vinden dat we penistransplantaties en al de problemen en vragen errond het best uit de weg gaan door een juiste vorming van amateurchirurgen die religieus geïnspireerde besnijdenissen uitvoeren. Hen moet aangeleerd worden hoe ze een besnijdenis precies moeten uitvoeren. Uiteindelijk moeten ze ook leren dat de ingreep veelal zinloos is. Vorig jaar zijn 250 mannen in Zuid-Afrika verminkt door mislukte besnijdenissen. Sommigen overleven de besnijdenis zelfs niet, zo was er in 2010 een piek van 33 doden in twee maanden tijd.
“Besnijdenissen zouden altijd door een erkend chirurg of uroloog moeten uitgevoerd worden. Amateurs gaan vaak onhygiënisch en onnauwkeurig te werk. Dat geeft aanleiding tot afsterven van een deel van de penis, fataal bloedverlies of HIV-infecties.”
Liefst van al zouden ze de rituele besnijdenissen een halt toeroepen. “We mogen niet vergeten dat de voorhuid een erogeen orgaan is en dat een gezonde voorhuid verwijderen eigenlijk een zinloze actie is. We begrijpen niet hoe dit allemaal kan gebeuren. Het is verwerpelijk, want de slachtoffers zijn meestal kinderen die zelf geen inspraak hebben in deze verminking.”
0 reacties:
Een reactie posten